Za’faran atau Saffron bernama saintifik Crocus sativus. Saffron adalah sejenis rempah yang diperoleh daripada sari bunga Crocus sativus, yang biasa dikenali sebagai “krokus saffron”. Sari bunga yang berwarna merah kejinggaan, yang dipanggil benang, dikutip dan dikeringkan untuk digunakan terutamanya sebagai perasa dan pewarna dalam makanan.
Saffron berasal dari Iran, tetapi juga dikatakan mungkin berasal dari Yunani atau Mesopotamia. Saffron telah ditanam dan digunakan selama lebih daripada 3,500 tahun dan merentasi pelbagai budaya, benua, dan tamadun.Saffron mempunyai rasa dan bau yang unik yang disebabkan oleh fitokimia picrocrocin dan safranal. Ia juga mengandungi pigmen karotenoid, crocin, yang memberikan warna kuning keemasan kepada hidangan dan tekstil.
Saffron adalah rempah yang paling mahal di dunia dengan harga AS$5,000 per kg atau lebih tinggi. Ini kerana ia sukar untuk dituai dan memerlukan banyak bunga untuk mendapatkan sedikit saffron.
Saffron didakwa mempunyai banyak khasiat kesihatan, seperti meningkatkan mood, menurunkan tekanan darah, dan melindungi sel daripada kerosakan oksidatif. Ia juga digunakan untuk tujuan kesihatan tradisional di Asia.
Oleh kerana Saffron sudah lama dikenali atas dunia terdapat beberapa kajian dijalankan. Antara kajian yang telah dijalankan adalah:
1. Saffron boleh meningkatkan mood, mengurangkan kemurungan, dan meningkatkan ketahanan terhadap tekanan. Satu kajian klinikal rawak, “double blind”, dan berkumpulan selari telah menunjukkan bahawa pengambilan ekstrak saffron 30 mg selama 8 minggu boleh mengurangkan skor kemurungan dan memperbaiki hubungan sosial dalam kalangan individu sihat yang mengalami perasaan rendah diri dan kebimbangan dan/atau tekanan. Kajian ini juga mendapati bahawa ekstrak saffron boleh mengurangkan penurunan variasi kadar jantung (HRV) yang biasa berlaku semasa pendedahan kepada faktor tekanan psikososial. Selain itu, beberapa kajian lain juga telah menunjukkan bahawa saffron mempunyai kesan anti-kemurungan yang setanding dengan ubat-ubatan SSRI seperti fluoxetine.
2. Saffron boleh menurunkan tekanan darah, mengawal gula darah, dan melindungi sel daripada kerosakan oksidatif. Satu meta-analisis yang melibatkan 10 kajian klinikal dengan 574 peserta telah menunjukkan bahawa pengambilan saffron secara berterusan boleh menurunkan tekanan darah sistolik dan diastolik secara signifikan berbanding kumpulan kawalan. Kesan ini mungkin disebabkan oleh aktiviti antioksidan dan anti-radang saffron.
3. Satu meta-analisis lain yang melibatkan 9 kajian klinikal dengan 768 peserta telah menunjukkan bahawa pengambilan saffron secara berterusan boleh menurunkan paras glukosa darah puasa (FBS), hemoglobin A1c (HbA1c), dan insulin secara signifikan berbanding kumpulan kawalan. Kesan ini mungkin disebabkan oleh peningkatan penggunaan glukosa oleh otot dan penurunan pengeluaran glukosa oleh hati.
4. Saffron boleh merawat jerawat, mencerahkan kulit, dan mengurangkan kedutan. Satu kajian klinikal rawak, “double blind”, dan berkumpulan selari telah menunjukkan bahawa penggunaan losyen topikal yang mengandungi ekstrak saffron 0.25% selama 8 minggu boleh mengurangkan jumlah parut jerawat secara signifikan berbanding losyen plasebo. Kesan ini mungkin disebabkan oleh sifat antibakteria dan anti-radang saffron. Selain itu, satu kajian lain telah menunjukkan bahawa penggunaan emulsi topikal yang mengandungi ekstrak saffron 0.1% selama 12 minggu boleh meningkatkan kecerahan kulit, keanjalan kulit, dan kelembapan kulit secara signifikan berbanding emulsi plasebo. Kesan ini mungkin disebabkan oleh sifat antioksidan dan antipigmentasi saffron.
Namun setelah melihat seberapa banyak kajian yang telah dijalankan, Saffron atau Za’faran ini masih belum dimasukkan di dalam formulari Kementerian Kesihatan ataupun sekurang-kurangnya diiktiraf sebagai ubat bagi merawat penyakit-penyakit yang disebutkan itu. Kenapa?
Beberapa alasan yang munasabah kenapa Saffron ini tidak dijadikan ubat standard di mana-mana premis kesihatan. Antaranya ialah:
1. Saffron adalah salah satu rempah yang paling mahal di dunia kerana ia sukar untuk dituai. Ia memerlukan 75,000 bunga untuk mendapatkan satu paun saffron. Ini bermakna bahawa kos penggunaan saffron sebagai rawatan mungkin tidak berbaloi dengan manfaatnya. Malah semua ubat yang mampu dirawat menggunakan safron boleh didapati dengan mudah dan murah. Contohnya ubat Kencing manis, ubat darah tinggi dan sebagainya sudah pun banyak terdapat di dalam premis kesihatan. Syarikat pengeluar pun sanggup dan mampu untuk mengeluarkan ubat-ubatan tersebut dalam masa yang singkat, mudah dan murah (easily accessible, affordable and cost-effective).
2. Saffron mempunyai kesan sampingan yang mungkin berbahaya. Penggunaan saffron dalam jangka masa pendek nampaknya selamat untuk kebanyakan orang, tetapi ia boleh menyebabkan kesan sampingan seperti kebimbangan, perubahan selera makan, sakit perut, mengantuk, dan sakit kepala. Penggunaan saffron dalam dos tinggi atau jangka masa panjang mungkin berisiko. Sesetengah orang juga alergi terhadap saffron.
3. Saffron mungkin bertindak balas dengan ubat-ubat lain. Adalah diingatkan bahawa saffron mungkin menyebabkan masalah untuk orang yang mengambil ubat-ubat tekanan darah tinggi atau pencair darah. Oleh itu, orang yang mengambil ubat-ubat ini perlu berunding dengan doktor sebelum menggunakan saffron sebagai suplemen kesihatan.
4. Saffron memerlukan lebih banyak penyelidikan saintifik untuk mengesahkan keberkesanannya. Walaupun terdapat beberapa kajian yang menunjukkan bahawa saffron boleh membantu merawat, tetapi kajian-kajian ini masih terhad dan tidak mencukupi untuk membuktikan bahawa saffron adalah rawatan yang selamat dan berkesan. Kebanyakan kajian ini melibatkan bilangan peserta yang kecil, tempoh pengambilan yang pendek, atau kualiti metodologi yang rendah. Oleh itu, saffron masih memerlukan lebih banyak kajian klinikal berskala besar untuk menyokong dakwaan kesihatan yang dibuat.
5. Saffron tidak termasuk dalam senarai produk berdaftar atau bernotifikasi dengan NPRA. Ini bermakna bahawa saffron tidak mempunyai bukti saintifik yang mencukupi untuk membuktikan bahawa ia adalah rawatan yang selamat dan berkesan untuk penyakit-penyakit tertentu. Saffron juga tidak mematuhi garis panduan dan piawaian yang ditetapkan oleh NPRA. Oleh itu, saffron tidak diluluskan oleh NPRA atau badan berkuasa ubat untuk merawat pesakit-pesakit dalam Malaysia.
Oleh itu, saffron mungkin tidak digunakan di hospital atau klinik kerana ia tidak memenuhi kriteria-kriteria seperti kos-efektif, selamat, dan berkesan yang diperlukan untuk menjadi rawatan yang boleh dipercayai.
Sekiranya anda ingin menggunakan saffron sebagai suplemen kesihatan, anda perlu berhati-hati dengan dos yang sesuai dan mendapatkan nasihat doktor sebelum menggunakannya. Anda juga perlu menyemak label produk saffron dengan teliti dan memastikan bahawa ia tidak mengandungi bahan-bahan yang dilarang atau berbahaya. Anda juga perlu mengelakkan produk saffron yang tidak berdaftar atau palsu yang mungkin membahayakan kesihatan anda.
Suhazeli Abdullah
2/10/2023
Views Today : 73
Views Yesterday : 212
Views Last 7 days : 4233
Views This Month : 10975
Views This Year : 24855
Total views : 125673